СУД ИСЛОҲОТЛАРИ ФУҚАРОЛАР ВА ТАДБИРКОРЛИК СУБЪЕКТЛАРИНИНГ ҲУҚУҚЛАРИНИ САМАРАЛИ ҲИМОЯ ҚИЛИШНИНГ МУҲИМ КАФОЛАТИ

Мамлакатимизда сўнгги йилларда суд-ҳуқуқ соҳасини демократлаштири
ва эркинлаштириш, суд ҳокимиятининг фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш борасидаги роли ҳамда аҳамиятини ошириш борасида тарихий ислоҳотлар амалга оширилди.

Жумладан, асосий вазифаси маъмурий органлар билан муносабатларда қонун устуворлигини, фуқаролар, шунингдек корхоналар, муассасалар, ташкилотларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини таъминлаш бўлган маъмурий судларнинг ташкил қилиниши мамлакатимизда суд-ҳуқуқ ислоҳотларини янги босқичга олиб чиқди.

Амалга оширилган барча ислоҳотларнинг тадрижий давоми сифатида жаҳон миқёсидаги жараёнларни ва мамлакатимиз босиб ўтган тараққиёт натижаларини чуқур таҳлил қилган ҳолда кейинги йилларда “Инсон қадри учун” тамойили асосида ҳалқимизнинг фаравонлигини янада ошириш, инсон ҳуқуқлари ва манфаатларини сўзсиз таъминлаш ҳамда фаол фуқаролик жамиятини шакллантиришга қаратилган ислоҳотларнинг устувор йўналишларини белгилаш мақсадида Президентимизнинг
2022 йил 28 январь кунги ПФ-60 сонли Фармони билан 2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси  тасдиқланди.

Ушбу Фармонда давлат органлари ва мансабдор шахсларнинг фаолияти устидан самарали суд назоратини ўрнатиш ҳамда фуқаро ва тадбиркорлик субъектларининг одил судловга эришиш даражасини ошириш мақсадида,  маъмурий судларда мансабдор шахсларнинг қарорлари устидан берилган шикоятларни кўриб чиқиш механизмини такомиллаштириш орқали суд назоратини қўллаш соҳасини кенгайтиришга алоҳида урғу берилган.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 29 январдаги “Давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқларини самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-107-сонли қарори давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини самарали ҳимоя қилишни таъминлаш, маъмурий органлар томонидан суд қарорларини ижро этилиши устидан назоратнинг таъсирчан механизмларини жорий этиш ҳамда маъмурий суд ишларини юритишни халқаро андозаларга мувофиқ такомиллаштиришга хизмат қилади.

Хусусан, қарор билан маъмурий судларнинг биринчи навбатдаги вазифаси фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг давлат органлари билан муносабатларида қонун устуворлигини таъминлаш билан бир қаторда улар ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини самарали ҳимоя қилиш ҳисобланиши белгилаб қўйилди.

Шу асосда суд ишларини юритишнинг процессуал тартибида “суднинг фаол иштироки” тамойилини жорий этиш, бунда маъмурий судларга ишнинг ҳақиқий ҳолатларини аниқлаш учун ўз ташаббуси билан далилларни йиғиш мажбуриятини юклаш ҳамда ҳуқуқи бузилган фуқаро ёки тадбиркорлик субъектига эса далилларни йиғишда фақат ўз имконияти доирасида иштирок этишга шароит яратилиши белгиланмоқда.

Ҳозирги вақтда маъмурий органлар ва мансабдор шахсларининг қонунчиликка мос келмайдиган, фуқаролар ва тадбиркорларнинг ҳуқуқларини ҳамда қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузадиган қарорлари, ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) юзасидан низолар маъмурий судлар томонидан, ушбу ҳаракатлар натижасида етказилган зарар суммасини ундириш ҳақидаги низолар эса фуқаролик ва иқтисодий судлар томонидан кўрилади. Бу ҳолат фуқаролар ва тадбиркорларнинг суд идораларига қайта-қайта мурожаат қилишига сабаб бўлмоқда.

Эндиликда ҳуқуқи бузилган фуқаро ёки тадбиркорлик субъектига
оммавий-ҳуқуқий муносабатдан келиб чиқадиган низо билан бирга унга сабабий боғланишда бўлган зарарни ундириш талабини ҳам маъмурий судга билдириш ҳуқуқи тақдим этилади ҳамда бундай талабларни кўриб чиқиш маъмурий судлар ваколатига ўтказилади.

Оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларда маъмурий органлар суд қарорларини ижро этишни турли баҳоналар билан бажармаслик ва ижро этишни пайсалга солиш ҳолатларини тез-тез кузатамиз.  

Бу ҳолатларга чек қўйиш мақсадида, маъмурий органлар томонидан қонуний кучга кирган маъмурий суд қарорини ижро этилиши устидан суд назоратининг таъсирчан механизмини жорий этиш, жумладан, маъмурий судларнинг
оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишлар бўйича ҳал қилув қарорлари давлат органлари ёки ташкилотлари томонидан ижро қилинмаган тақдирда, уларнинг мансабдор шахсларига нисбатан суд жарималарини оширилган миқдорда қўллаш тартиби белгиланмоқда.

Қарорга кўра, жиноят, иқтисодий ва фуқаролик ишлари бўйича амалда бўлган ярашув ва келишув битими институтлари оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишларга ҳам жорий қилинади.

Шунингдек, энди судлар томонидан даъво аризаси, ариза ҳамда шикоятни судга тааллуқли бўлмаганлиги сабабли қабул қилишни рад этиш ёки иш бўйича иш юритишни тугатиш тақиқланмоқда, бунда даъво аризаси, ариза, шикоят ёки иш уларни кўриб чиқишга ваколатли судга ўтказилади.

Суд ишларини юритишнинг процессуал қонунчилигида маъмурий суднинг қонуний кучга кирган ҳал қилув қарорида аниқланган ҳолатлар бошқа ишни кўраётган фуқаролик ишлари бўйича суд учун мажбурий ҳисобланишини белгиланади ва бир суд иши доирасида баъзилари маъмурий судга, бошқалари эса фуқаролик ишлари бўйича судга тааллуқли бўлган бир нечта талабни бирлаштириш тақиқланади.

Албатта, ушбу тартиблар амалдаги қонунчиликка тегишли ўзгартиш
ва қўшимчалар киритиш йўли билан амалга оширилади.

Мазкурга қарорга мувофиқ, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг бузилган ҳуқуқларини ҳимоя қилишда судларнинг, айниқса, маъмурий судларнинг ролини кучайтириш, уларни фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳақиқий ҳимоячисига айлантириш мақсад қилинган.

Касимов Жамолхон Одилович

Фарғона вилоят маъмурий судининг судьяси

Ёшлар билан очиқ мулоқот

1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 6 июлдаги “Коррупцияга қарши муросасиз муносабатда бўлиш муҳитини яратиш, давлат ва жамият бошқарувида коррупциявий омилларни кескин камайтириш ва бунда жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6257-сон Фармонининг мазмун-моҳияти.

2.Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2022-2023 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистон тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги ПФ-60-Фармони ҳамда “Давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлар субъектлари ҳуқуқларининг самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончини янада ошириш чора тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-107-сонли Қарорининг мазмун моҳияти.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 6 июлдаги “Коррупцияга қарши муросасиз муносабатда бўлиш муҳитини яратиш, давлат ва жамият бошқарувида коррупциявий омилларни кескин камайтириш ва бунда жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-6257-сон Фармони, унда белгилаб берилган чора-тадбирлар, мазкур Фармон талабларидан келиб чиқиб, амалдаги қонунларга киритилган ўзгартириш ва қўшимчалар, келгусида ҳар бир соҳа ва давлат органида амалга оширилиши лозим бўлган.

Фармоннинг 1-бандига асосан 2021 йил 1 сентябрдан бошлаб давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, давлат унитар корхоналари ва муассасалари, давлат улуши 50 фоиздан юқори ташкилотларда (кейинги ўринларда — давлат органлари ва ташкилотлари) ишга қабул қилишни очиқ танлов асосида амалга ошириш ҳамда танлов доирасида ўтказиладиган синов тадбирларини Интернет тармоғи орқали реал вақт режимида кузатишни назарда тутувчи тартиб жорий этилганини, Фармоннинг 3-бандига кўра эса 2021 йил 1 октябрдан бошлаб барча давлат органлари ва ташкилотлари, шу жумладан Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликларида мавжуд штат бирликлари доирасида коррупцияга қарши ички назорат тузилмалари фаолияти йўлга қўйилганини, мазкур тадбирлар натижасида ҳар бир давлат идорасида коррупцион ҳаракатларни чеклаш имконини берувчи жамоатчилик ва ички назорат функциялари кучайтирилган.

Мамлакатимизда ўтган беш йил мобайнида суд-ҳуқуқ соҳасини демократлаштириш ва эркинлаштириш, суд ҳокимиятининг фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш борасидаги роли ва аҳамиятини ошириш борасида тарихий ислоҳотлар амалга оширилди.

Жумладан, асосий вазифаси маъмурий органлар билан муносабатларда қонун устуворлигини, фуқаролар, шунингдек корхоналар, муассасалар, ташкилотларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини таъминлаш бўлган маъмурий судларнинг ташкил қилиниши мамлакатимизда суд-ҳуқуқ ислоҳотларини янги босқичга олиб чиқди.

Амалга оширилган барча ислоҳотларнинг тадрижий давоми сифатида жаҳон миқёсидаги жараёнларни ва мамлакатимиз босиб ўтган тараққиёт натижаларини чуқур таҳлил қилган ҳолда кейинги йилларда “Инсон қадри учун” тамойили асосида ҳалқимизнинг фаравонлигини янада ошириш, инсон ҳуқуқлари ва манфаатларини сўзсиз таъминлаш ҳамда фаол фуқаролик жамиятини шакллантиришга қаратилган ислоҳотларнинг устувор йўналишларини белгилаш мақсадида Президентимизнинг 2022 йил 28 январь кунги ПФ-60 сонли Фармонлари билан 2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси  тасдиқланди.

Ушбу Фармонда давлат органлари ва мансабдор шахсларнинг фаолияти устидан самарали суд назоратини ўрнатиш ҳамда фуқаро ва тадбиркорлик субъектларининг одил судловга эришиш даражасини ошириш мақсадида, маъмурий судларда мансабдор шахсларнинг қарорлари устидан берилган шикоятларни кўриб чиқиш механизмини такомиллаштириш орқали суд назоратини қўллаш соҳасини кенгайтиришга алоҳида урғу берилган.

Бугунги кунга келиб маъмурий судлар жисмоний ҳамда юридик шахслар ҳамда давлат органлари ўртасида юзага келаётган низоларни ҳал этишга ихтисослашган судга айланди. Фуқаролар давлат органлари мансабдор шахсларининг қарорлари ва хатти-ҳаракатларидан (ёки ҳаракатсизлиги) норози бўлган тақдирда бузилган ҳуқуқларини тиклаш учун маъмурий судларга ариза билан мурожаат қилмоқдалар.

Фуқаролар ва юридик шахслар аризаларига асосан кўплаб давлат идоралари қарорлари ҳақиқий эмас деб топиш ёки хатти-ҳаракатларини (ёки ҳаракатсизлигини) қонунга хилоф деб топиш тўғрисида ҳал қилув қарорлари чиқарилган. Суд қарорларига асосан фуқароларнинг давлат идораларининг ноқонуний қарорлари ёки хатти-ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) оқибатида бузилган ҳуқуқларини тиклаш мақсадида муайян ҳаракатларни амалга ошириш тўғрисида мажбуриятлар юкланган.

Ўзбекистон Республикаси “Судлар тўғрисида”ги Қонунининг                     10-моддасида қонуний кучга кирган суд ҳужжатлари барча давлат органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар, мансабдор шахслар, фуқаролар учун мажбурийдир ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бутун ҳудудида ижро этилиши шартлиги,  суд ҳужжатини ижро этмаслик қонунда белгиланган жавобгарликка сабаб бўлиши белгилаб қўйилган.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 29 январь кунги “Давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқларининг самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-107-сонли Қарори қабул қилинди. Унга кўра давлат органлари томонидан суд қарорларини ижро этилиши устидан назоратнинг таъсирча механизмларини жорий этиш кўзда тутилган.

Хусусан, Қарорга кўра, давлат органлари ёки ташкилотлари оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича ҳал қилув қарорини у қонуний кучга кирган кундан бошлаб бир ой давомида ижро қилиш ҳамда бу ҳақда маъмурий судга хабар бериш;

Давлат органлари ёки ташкилотлари томонидан оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича суд ҳужжати ижро қилинмаганлиги учун давлат органлари ёки ташкилотларининг мансабдор шахсларига нисбатан суд жаримасини қўллаш;

Давлат органлари ёки ташкилотлари томонидан оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича ҳал қилув қарорининг такроран ижро қилинмаганлиги учун давлат органлари ёки ташкилотларининг мансабдор шахсларига нисбатан дастлаб қўлланилган суд жаримасини оширилган миқдорда қўллаш амалиётини йўлга қўйиш кўрсатилган.

Мазкурга қарорга мувофиқ фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг бузилган ҳуқуқларини ҳимоя қилишда судларнинг, айниқса, маъмурий судларнинг ролини кучайтириш, уларни фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳақиқий ҳимоячисига айлантириш мақсад қилинган..

Фарғона туманлараро маъмурий

судининг судьяси                                                       

Ш.Ахмеджанова

СУД ЖАРИМАСИНИ ОШИРИЛГАН МИҚДОРДА ҚЎЛЛАШ АМАЛИЁТИНИ ЙЎЛГА ҚЎЙИЛМОҚДА 

Сўнгги йилларда мамлакатимизнинг суд-ҳуқуқсоҳаси ислоҳ этилиб, суд ҳокимияти мустақиллигинитаъминлашга қаратилган ҳуқуқий асослар янадамустаҳкамаланди, инсон ҳуқуқлари, эркинликлари вақонуний манфаатлари устунлигига асосланган янгимаъмурий судлар тизими яратилди.

Мамлакатимизни ривожлантиришнинг замонавийталаблари ва тараққиётнинг устивор вазифалариҳозирги кунда бошқа соҳаларда бўлаётгани кабимаъмурий судлар тизимини ҳам янада ислоҳ қилишни, судлар томонидан тадбиркорлар
ва фуқароларнинг ҳуқуқлари ва эркинликлариниишончли ҳимоя қилиш кафолатларини кучайтиришнитақозо этмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил29 январь кунги “Давлат органлари биланмуносабатларда фуқаролар ва тадбиркорликсубъектлари ҳуқуқларининг самарали ҳимоя этилишинитаъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончиниянада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-107-сонли Қарори қабул қилинди. 

Давлат органлари билан муносабатларда фуқароларва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқлари ва қонунийманфаатларининг самарали ҳимоя этилишинитаъминлаш ҳамда маъмурий суд ишларини юритишнихалқаро стандартлардан келиб чиққан ҳолдатакомиллаштириш мақсадида маъмурийсудларнинг биринчи навбатдаги фуқаролар ватадбиркорлик субъектларининг давлат органлари биланмуносабатларида қонун устуворлигини таъминлашбилан бир қаторда улар ҳуқуқлари вақонуний манфаатларини самарали ҳимоя қилишҳисобланиши белгиланди.

Мазкур қарорга кўра, давлат органлари томонидансуд қарорларини
ижро этилиши устидан назоратнинг таъсирчамеханизмларини жорий этиш кўзда тутилган.

Жумладан, давлат органлари ёки ташкилотлариоммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишбўйича ҳал қилув қарорини у қонуний кучга кирганкундан бошлаб бир ой давомида ижро қилиш ҳамда буҳақда маъмурий судга хабар бериш;

Давлат органлари ёки ташкилотлари томониданоммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишбўйича суд ҳужжати ижро қилинмаганлиги учун давлаторганлари ёки ташкилотларининг мансабдоршахсларига нисбатан суд жаримасини қўллаш;

Давлат органлари ёки ташкилотлари томониданоммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишбўйича ҳал қилув қарорининг такроран ижроқилинмаганлиги учун давлат органлари ёкиташкилотларининг мансабдор шахсларига нисбатандастлаб қўлланилган суд жаримасини оширилганмиқдорда қўллаш амалиётини йўлга қўйиш кўрсатилган.

Таъкидалаш лозимки, ушбу ислоҳотлар фуқаролар ватадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиштизимининг самарадорлиги ошишига ҳамда маъмурийсудларнинг қонун устуворлиги принципинитаъминлашдаги аҳамиятининг кўтарилишига олибкелади.     

Касимов Жамолхон Одилович

Фарғона вилоят маъмурий судининг судьяси

Фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқларининг самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончини янада ошириш мақсадида сайёр учрашув.

2022 йил 9 февраль куни Фарғона туманлараро маъмурий судининг раиси Курбанов Солижон Мурадович томонидан “Менинг маҳаллам – менинг судьям” шиори бўйича Олтиариқ туманидаги Эскиараб, Истиқлол, Ғайрат, Жарқўрғон, Бирлашган, Қўрғонча, Фаровон, Янгиараб, Бунёдкор ва Чордара маҳалла фуқаролар йиғинлар фуқаролари билан сайёр учрашув бўлиб ўтди.

Мазкур учрашувда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил
29 январь кунги “Давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқларининг самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончини янада ошириш
чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-107-сонли қарори ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январь кунги “2022-2026 йилларга  мўлжалланган янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги
ПФ-60-сонли фармони мазмун моҳияти бўйича тушунтиришлар бериб ўтилди.

Фарғона туманлараро маъмурий
судининг судья ёрдамчиси       А.Аъзамов

МАЪМУРИЙ СУД ИСЛОҲОТЛАРИ ФУҚАРО ВА ТАДБИРКОРЛАР ҲУҚУҚЛАРИНИНГ МУҲИМ КАФОЛАТИ

Мамлакатимизда ўтган беш йил мобайнида суд-ҳуқуқ соҳасини демократлаштириш ва эркинлаштириш, суд ҳокимиятининг фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш борасидаги роли ва аҳамиятини ошириш борасида тарихий ислоҳотлар амалга оширилди.

Жумладан, асосий вазифаси маъмурий органлар билан муносабатларда қонун устуворлигини, фуқаролар, шунингдек корхоналар, муассасалар, ташкилотларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини таъминлаш бўлган маъмурий судларнинг ташкил қилиниши мамлакатимизда суд-ҳуқуқ ислоҳотларини янги босқичга олиб чиқди.

Амалга оширилган барча ислоҳотларнинг тадрижий давоми сифатида жаҳон миқёсидаги жараёнларни ва мамлакатимиз босиб ўтган тараққиёт натижаларини чуқур таҳлил қилган ҳолда кейинги йилларда “Инсон қадри учун” тамойили асосида ҳалқимизнинг фаравонлигини янада ошириш, инсон ҳуқуқлари ва манфаатларини сўзсиз таъминлаш ҳамда фаол фуқаролик жамиятини шакллантиришга қаратилган ислоҳотларнинг устувор йўналишларини белгилаш мақсадида Президентимизнинг  2022 йил 28 январь кунги ПФ-60 сонли Фармонлари билан 2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси  тасдиқланди.

Ушбу Фармонда давлат органлари ва мансабдор шахсларнинг фаолияти устидан самарали суд назоратини ўрнатиш ҳамда фуқаро ва тадбиркорлик субъектларининг одил судловга эришиш даражасини ошириш мақсадида,  маъмурий судларда мансабдор шахсларнинг қарорлари устидан берилган шикоятларни кўриб чиқиш механизмини такомиллаштириш орқали суд назоратини қўллаш соҳасини кенгайтиришга алоҳида урғу берилган.

Бугунги кунга келиб маъмурий судлар жисмоний ҳамда юридик шахслар ҳамда давлат органлари ўртасида юзага келаётган низоларни ҳал этишга ихтисослашган судга айланди. Фуқаролар давлат органлари мансабдор шахсларининг қарорлари ва хатти-ҳаракатларидан (ёки ҳаракатсизлиги) норози бўлган тақдирда бузилган ҳуқуқларини тиклаш учун маъмурий судларга ариза билан мурожаат қилмоқдалар.

Хусусан, 2021 йилда Фарғона вилояти маъмурий судлари томонидан фуқаролар ва юридик шахсларнинг судга тақдим қилган
552 та аризалари қаноатлантирилиб, уларнинг бузилган ҳуқуқлари тикланган.

Шу жумладан, давлат органларининг 376 та  қарорлари ҳақиқий эмас деб топилган, давлат органлари мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатларини қонунга хилоф деб топиш юзасидан 149 та ариза ва шикоят  қаноатлантирилган.

Фуқаролар ва юридик шахслар аризаларига асосан кўплаб давлат идоралари қарорлари ҳақиқий эмас деб топиш ёки хатти-ҳаракатларини (ёки ҳаракатсизлигини) қонунга хилоф деб топиш тўғрисида ҳал қилув қарорлари чиқарилган. Суд қарорларига асосан фуқароларнинг давлат идораларининг ноқонуний қарорлари ёки хатти-ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) оқибатида бузилган ҳуқуқларини тиклаш мақсадида муайян ҳаракатларни амалга ошириш тўғрисида мажбуриятлар юкланган.

Ўзбекистон Республикаси “Судлар тўғрисида”ги Қонунининг                     10-моддасида қонуний кучга кирган суд ҳужжатлари барча давлат органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар, мансабдор шахслар, фуқаролар учун мажбурийдир ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бутун ҳудудида ижро этилиши шартлиги,  суд ҳужжатини ижро этмаслик қонунда белгиланган жавобгарликка сабаб бўлиши белгилаб қўйилган.

Фарғона вилоят маъмурий суди томонидан 2017-2020 йилларда кўриб тамомланиб, давлат ташкилотларига мажбурият юклаш тўғрисида чиқарилган суд ҳужжатларининг ижро этилиши аҳволи ўрганиб чиқилди. Ўрганиш натижаларига кўра, кўрсатилган давр мобайнида жами 1346 та иш бўйича давлат идоралари томонидан суд ҳужжати ижро этилганлиги ҳақида маълумотлар келиб тушмаган. Давлат идоралари томонида суд ҳужжатларининг ўз  вақтида лозим даражада ижро этилмаслиги фуқароларнинг ҳақли эътирозларига сабаб бўлмоқда.

Суд ҳужжатларини ижро этмаслик билан боғлиқ қонунбузилиш ҳолатларини бартараф этиш мақсадида 1346 та иш бўйича давлат ташкилотларига эслатма хатлари, 855 та иш бўйича прокуратура органларига хабарномалар юборилди.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 29 январь кунги “Давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқларининг самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-107-сонли Қарори қабул қилинди. Унга кўра давлат органлари томонидан суд қарорларини ижро этилиши устидан назоратнинг таъсирча механизмларини жорий этиш кўзда тутилган.

Хусусан, Қарорга кўра, давлат органлари ёки ташкилотлари оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича ҳал қилув қарорини у қонуний кучга кирган кундан бошлаб бир ой давомида ижро қилиш ҳамда бу ҳақда маъмурий судга хабар бериш;

Давлат органлари ёки ташкилотлари томонидан оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича суд ҳужжати ижро қилинмаганлиги учун давлат органлари ёки ташкилотларининг мансабдор шахсларига нисбатан суд жаримасини қўллаш;

Давлат органлари ёки ташкилотлари томонидан оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича ҳал қилув қарорининг такроран ижро қилинмаганлиги учун давлат органлари ёки ташкилотларининг мансабдор шахсларига нисбатан дастлаб қўлланилган суд жаримасини оширилган миқдорда қўллаш амалиётини йўлга қўйиш кўрсатилган.

Мазкурга қарорга мувофиқ фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг бузилган ҳуқуқларини ҳимоя қилишда судларнинг, айниқса, маъмурий судларнинг ролини кучайтириш, уларни фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳақиқий ҳимоячисига айлантириш мақсад қилинган.

Д. МАХАМАТОВ

Фарғона вилоят маъмурий суди раиси

Қонун устуворлиги – тараққиётнинг асосий шарти

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги Фармони билан мамлакатимизнинг келгуси беш йилдаги устувор мақсад-марралари белгиланди. Эътиборга молик жиҳати, тараққиёт стратегиясини ишлаб чиқишда кенг жамоатчиликнинг фикр-мулоҳазалари ҳамда таклифларига алоҳида эътибор қаратилди.

Фармонда қайд этилганидек, инсон қадрини юксалтириш ва эркин фуқаролик жамиятини янада ривожлантириш орқали халқпарвар давлат барпо этиш, мамлакатимизда адолат ва қонун устуворлиги тамойилларини тараққиётнинг энг асосий ва зарур шартига айлантириш, миллий иқтисодиётни жадал ривожлантириш ва юқори ўсиш суръатларини таъминлаш, адолатли ижтимоий сиёсат юритиш, инсон капиталини ривожлантириш, маънавий тараққиётни таъминлаш, умумбашарий муаммоларга миллий манфаатлардан келиб чиққан ҳолда ёндашиш, мамлакатимиз хавфсизлиги ва мудофаа салоҳиятини кучайтириш, очиқ, прагматик ва фаол ташқи сиёсат олиб бориш назарда тутилмоқда.

Узоқ йиллар мобайнида давлатнинг ижтимоий вазифаси барча миллатлар, элатлар ва этник гуруҳлар, давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ва фуқаролик жамияти институтлари ўртасида жипслик, аҳиллик ва хавфсизликни таъминлашдан иборат бўлиб келди. 2017-2021 йилларда амалга оширилган Ҳаракатлар стратегияси даврида тўпланган тажриба шуни кўрсатдики, эндиликда давлатнинг вазифаси сифат, мазмун ва шакл жиҳатдан ўзгармоқда. Бугунги рақобат дунёси, инвестициявий жозибадорлик эндиликда фалсафанинг ўша машҳур категорияси – миқдор кўрсаткичлари ўз ўрнини сифат кўрсаткичларига бўшатиб беришини талаб этмоқда.

Эндиликда давлатнинг вазифаси давлат хизматлари сифати ва жамият билан ўзаро ҳамкорлик самарадорлигига эришиш учун бошқарувнинг барча даражаларида ресурслар ва кўникмаларни сафарбар этиш ва бирлаштиришдан иборат бўлиши лозимлигини давр тақозо этмоқда. Бугунги ислоҳотлар даврида давлат бошқаруви органлари фаолиятини фуқарога хизмат қилишга йўналтиришда очиқлик (давлат хизматчиларининг ҳисобдорлиги, бюджет шаффофлиги, ахборотнинг очиқлиги, фуқаролар ва ОАВнинг ахборотдан фойдаланиш очиқлиги) муҳим аҳамият касб этмоқда.

Фармоннинг 15-бандида адолат ва қонун устуворлигини таъминлаш бўйича белгиланган вазифалар доирасида ижтимоий ҳимояга муҳтож фуқароларга жиноят ишлари билан бир қаторда фуқаролик
ва маъмурий ишлар бўйича ҳам давлат ҳисобидан бепул юридик ёрдам кўрсатиш тартиби жорий этилиши кўзда тутилган. Бундан ташқари, қарори, ҳаракати (ҳаракатсизлиги) ноқонуний эмаслигини маъмурий судда исботлаш мажбурияти уни қабул қилган мансабдор шахснинг ўзига юклаш тартибига амал қилиниши қатъий белгиланди. Бу ўз навбатида маъмурий судларда мансабдор шахсларнинг қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисидаги аризаларнинг мазмунан кўриб чиқилишида қарор чиқарган мансабдорнинг шахсан ўзи келиб судда исботлаб беришини тақозо этади.

Ўз қонуний ҳуқуқи ва манфаати бузилган шахс судда айнан мазкур қарорнинг қабул қилган мансабдор шахс билан юзма-юз келиши ҳамда масаланинг ҳар томонлама тадқиқ этилиши судлар томонидан ишларнинг янада очиқ ҳамда шаффоф кўрилишини таъминлайди.

Фармон ижроси ҳар ойда муҳокама қилиб борилиши белгиланган, ижро учун масъул ташкилотлар фаолиятини мувофиқлаштириш ва назорат қилиш эса Республика комиссияси зиммасига юкланган. Бундан ташқари, амалга оширилган чора-тадбирлар тўғрисида ҳар чоракда Ўзбекистон Республикаси Президентига ахборот киритиб борилиши кўзда тутилган. Буларнинг бари инсон қадрини юксалтириш ва эркин фуқаролик жамиятини янада ривожлантириш орқали халқпарвар давлат барпо этиш, мамлакатимизда адолат ва қонун устуворлиги тамойилларини тараққиётнинг энг асосий ва зарур шартига айлантиришга хизмат қилади.

Элмуроджон ОРТИҚОВ,

Фарғона туманлараро маъмурий судининг судьяси

МАҚСАД – АҲОЛИНИНГ СУДЛАРГА БЎЛГАН ИШОНЧИНИ ЯНАДА ОШИРИШ

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирмонович Мирзиёевнинг 2022 йил 29 январдаги “Давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқларининг самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг бузилган ҳуқуқларини ҳимоя қилишда судларнинг ролини янада кучайтиришда муҳим ўрин тутади. Ушбу қарорга мувофиқ, давлат органлари қарорлари устидан берилган шикоятларни кўриб чиқишда маъмурий судларнинг ролини кучайтириш мақсадида бир қатор тартиблар жорий этилмоқда.
Ҳужжатга биноан маъмурий судларга далилларни йиғиш мажбурияти юкланади, ҳуқуқи бузилганларга эса далилларни йиғишда фақат
ўз имкониятидан фойдаланиш шароити яратилади.
Давлат органлари қарорлари натижасида етказилган зарарни ундириш талабини ҳам маъмурий судга билдириш ҳуқуқи берилади. Маъмурий судларнинг ҳал қилув қарорлари давлат органлари томонидан ижро қилинмаганда эса уларнинг мансабдор шахсларига нисбатан суд жарималари қўлланади.
Мазкур ҳужжат соҳадаги муносабатларни тартибга солишда муҳим ўрин тутади. Қарордаги яна бир долзарб жиҳатлардан бири –эндиликда аризаларни судга тааллуқли бўлмаганлиги сабабли рад этиш ёки иш юритишни тугатиш тақиқланади. Аризалар судга тааллуқли бўлмаганда, уларни кўриб чиқиш ваколатли судга ўтказилади. Қолаверса, бир суд иши доирасида баъзилари маъмурий судга, бошқалари эса фуқаролик судига тааллуқли бўлганда уларни бирлаштириш тақиқланади.
Шунингдек, муқаддам бошқа жиноят ва фуқаролик ишлари судларда кўрилишида ярашув ёки келишув битимлари жорий қилинган бўлса, эндиликдаПрезидентимиз ташаббуси билан оммавий ҳуқуқий низолар кўрилишида тарафларга қонунҳужжатларида белгиланган ҳолларда, оммавий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишлар бўйича келишув битимини тузиш ҳуқуқи берилиши суд амалиётига киритилиши белгиланди.
Сирасини айтганда, мазкур қаророрқали фуқаролар
ва тадбиркорлик субъектларининг бузилган ҳуқуқларини ҳимоя қилишда судларнинг, айниқса, маъмурий судларнинг ролини кучайтириш, уларни фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳақиқий ҳимоячисига айлантириш, жамиятда маъмурий судларга бўлган ишончни янада ошириш мақсадида давлат органлари томонидан суд қарорларининг ижро этилиши устидан суд назоратининг таъсирчан механизмларини жорий этиш назарда тутилган.
Фарғона туманлараро маъмурий судининг cудьяси:                           

 Ортиқов Элмуроджон Мирзарахимович

Тараққиёт стратегияси – келажак ҳаётимизнинг режаси

Сир эмаски давлатимиз раҳбари Ш.Мирзиёевнинг ташаббуси билан мамлакат ҳаётининг муҳим соҳаларини, шу жумладан, инсон қадрини янада юксалтириш, жамиятда адолатни, қонун устиворлигини ва ижтимоий адолатни таъминлаш, иқтисодиётни янада ривожлантириш ва ташқи сиёсат борасида узоқ муддатга режалаштирилган стратегияни белгилаб олиш анъана тусига кириб улгурди.

Мамлакатимизни 2017 — 2021 йилларда ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси доирасида ўтган давр мобайнида давлат ва жамият ҳаётининг барча соҳаларини тубдан ислоҳ этишга қаратилган 300 га яқин қонун, 4 мингдан зиёд Ўзбекистон Республикаси Президенти қарорлари қабул қилинди.

Сўнгги беш йиллик ислоҳотларнинг натижасида мамлакатимизда Янги Ўзбекистонни барпо этишнинг зарур сиёсий-ҳуқуқий, ижтимоий-иқтисодий ва илмий-маърифий асослари яратилди.

Жаҳон миқёсидаги мураккаб жараёнларни ва мамлакатимиз босиб ўтган тараққиёт натижаларини чуқур таҳлил қилган ҳолда кейинги йилларда “Инсон қадри учун” тамойили асосида халқимизнинг фаровонлигини янада ошириш, иқтисодиёт тармоқларини трансформация қилиш ва тадбиркорликни жадал ривожлантириш, инсон ҳуқуқлари ва манфаатларини сўзсиз таъминлаш ҳамда фаол фуқаролик жамиятини шакллантиришга қаратилган ислоҳотларнинг устувор йўналишларини белгилаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги
ПФ-60-сонли Фармони билан 2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси белгилаб олинди.

Тараққиёт стратегиясида еттита устувор йўналишдан иборат давлат дастури тасдиқланди.

Ўтган йиллар давомида инсон ҳуқуқларини таъминлаш, давлат органларининг ҳисобдорлиги ва очиқлигини кучайтириш ҳамда фуқаролик жамияти институтлари, оммавий ахборот воситаларининг роли, аҳоли ва жамоат бирлашмаларининг сиёсий фаоллигини ошириш бўйича тизимли ишлар амалга оширилди.

Шу боис келинг, бугунги мақоламизда тараққиёт стратегиясининг биринчи устивор йўналиш – инсон қадрини юксалтириш ва эркин фуқаролик жамиятини янада ривожлантириш орқали халқпарвар давлат барпо этиш йўналишида амалга оширилиши режалаштирилаётган вазифалар ҳақида сўз юритсак.

Тараққиёт стратегиясида мазкур йўналишда келгуси вазифаларни бажариш учун қуйидаги ўн иккита мақсад белгилаб олинган.

Хусусан, халқимизгагина хос бўлган маҳалла институти фаолиятининг самарадорлигини ошириш, уни жамоатчилик бошқаруви ва назоратининг таянч бўғинига айлантириш биринчи мақсад сифатида белгиланди.

Ушбу йўналишдаги иккинчи мақсад Халқ депутатлари Кенгашларини ҳудудларда мавжуд муаммоларни ҳал қилишдаги асосий бўғинга айлантириш вазифаси қўйилди.

Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари фаолиятининг институционал асосларини замон талабларига мослаштириш учинчи устивор мақсад эканлиги назарда тутилди.

Тўртинчи ва бешинчи мақсадлар давлат бошқаруви органлари фаолиятини “фуқароларга хизмат қилишга йўналтириш” тамойили асосида трансформация қилиш ҳамда ихчам, профессионал, адолатли, юқори натижадорликка хизмат қиладиган давлат бошқаруви тизимини жорий қилиш ҳисобланади.

Давлат бошқаруви тизимида маъмурий аппаратни ихчамлаштириш ва иш жараёнларини мақбуллаштириш олтинчи мақсад сифатида белгилаб олинди.

Олий Мажлис палаталари ва сиёсий партиялар ролини янада ошириш мамлакатимиздаги ислоҳотларни изчил давом эттиришнинг еттинчи устивор мақсади эканлиги таъкидланди.

Норма ижодкорлиги жараёнини модернизация қилиш, қонунчилик ҳужжатларининг қатъий ижросини таъминлаш, “Электрон ҳукумат” тизимини ривожлантириш, электрон давлат хизматларининг улушини
100 фоизга етказиш ҳамда бюрократияни бартараф этиш ҳамда давлат фуқаролик хизмати тизимини замонавий стандартлар асосида ташкил этиш, халқ билан мулоқотнинг механизмларини такомиллаштириш ва таъсирчан жамоатчилик назоратини амалга оширишнинг ташкилий-ҳуқуқий асосларини такомиллаштириш навбатдаги мақсадлар сифатида режалаштирилди.

Албатта, ушбу мақсадлар ижроси ўз-ўзидан бўлиб қолмайди ва бунга меҳнатсевар ва доно халқимизнинг бирдамлиги ҳамда хамжиҳатлиги билан эришилади. Сўз якунида шуни таъкидлаш жоизки, Тараққиёт стратегияси – инсон қадрини юксалтиришнинг келажак режаси ҳисобланади.

Фарғона туманлараро маъмурий судининг судьяси С.Шокиров

Суд тизимида ислоҳотлар давомэтмоқда. 

Мамлакатимизда ўтган давр мобайнида суд ҳокимияти нуфузини ошириш, уни ўтмишдаги жазоловчи органдан инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилувчи мустақил институтга айлантириш борасида кенг қамровли ишлар амалга оширилди.

Амалга оширилган ишлар натижасида одил судлов жараёнида инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш янги босқичга кўтарилди.

Шу муносабат билан, “Ҳаракатлар стратегиясидан–Тараққиёт стратегияси сари” тамойили асосида кейинги беш йилликда мамлакатимизда амалга ошириладиган ислоҳотларнинг зарур сиёсий-ҳуқуқий, ижтимоий-иқтисодий ва илмий-маърифий асосларини яратиб беришга қаратилган Янги Ўзбекистоннинг 2022–2026 йилларга мўлжалланган тараққиёт стратегиясининг 2-бандида, мамлакатимизда адолат ва қонун устуворлиги тамойилларини тараққиётнинг энг асосий ва зарур шартига айлантириш йўналишида мақсадларга эришишга қаратилган 28 та чора-тадбир белгиланди.

Айниқса, 2022 йил 29 январда қабул қилинган Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзмиёевнинг “Давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқларининг самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда аҳолининг судларга бўлган ишончини янада ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-107-сонли Қарори суд соҳасини ислоҳ қилишда туб бурилиш нуқтасини белгилаб берди.

Давлат органлари билан муносабатларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларининг самарали ҳимоя этилишини таъминлаш ҳамда маъмурий суд ишларини юритишни халқаро стандартлардан келиб чиққан ҳолда такомиллаштириш мақсадида маъмурий судларнинг биринчи навбатдаги фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг давлат органлари билан муносабатларида қонун устуворлигини таъминлаш билан бир қаторда улар ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини самарали ҳимоя қилиш ҳисобланиши белгиланди.

Хусусан, маъмурий суд ишларини юритишни “суднинг фаол иштироки” тамойили асосида амалга ошириш, бунда маъмурий судларга ишнинг ҳақиқий ҳолатларини аниқлаш учун ўз ташаббуси билан далилларни йиғиш мажбуриятини юклаш, ҳуқуқи бузилган фуқаро ёки тадбиркорлик субъектига эса далилларни йиғишда фақат ўз имконияти доирасида иштирок этишга шароит яратиш;

Ҳуқуқи бузилган фуқаро ёки тадбиркорлик субъектига оммавий-ҳуқуқий муносабатдан келиб чиқадиган низо билан бирга унга сабабий боғланишда бўлган зарарни ундириш талабини ҳам маъмурий судга билдириш ҳуқуқини тақдим этиш ҳамда бундай талабларни кўриб чиқишни маъмурий судлар ваколатига ўтказиш;

Маъмурий судларнинг оммавий-ҳуқуқий муносабатларидан келиб чиқадиган ишлар бўйича ҳал қилув қарорлари давлат органлари ёки ташкилотлари томонидан ижро қилинмаган тақдирда, уларнинг мансабдор шахсларига нисбатан суд жарималарини қўллаш;

Оммавий-ҳуқуқий муносабтларидан келиб чиқадиган ишлар бўйича тарафлар ўртасида ярашувга эришиш механизмларини жорий қилиш талаблари ўрнатилди.

Шунингдек, жамиятга маъмурий судларнинг ролини кучайтириш, уларни фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг ҳақиқий ҳимоячисига айлантириш мақсадида мазкур қарорнинг 2-бандига асосан процессуал қонун ҳужжатларида белгиланаётган тартиблари доирасида қуйидагилар назарда тутилди:

-тарафларга, қонун ҳужжатларида белигланган ҳолларда, оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишлар бўйича келишув битимини тузиш ҳуқуқини бериш;

-давлат органлари ёки ташкилотлари оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича ҳал қилув қарорининг у қонуний кучга кирган кундан бошлаб бир ой давомида ижро қилиш ҳамда бу ҳақда маъмурий судга хабар бериш;

-давлат органлари ёки ташкилотлари томонидан оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича суд ҳужжати ижро қилинмаганлиги учун давлат органлари ёки ташкилотларининг мансабдор шахсларига нисбатан суд жаримасини қўллаш;

-давлат органлари ёки ташкилотлари томонидан оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган иш бўйича ҳал қилув қарорининг такроран ижро қилинмаганлиги учун давлат органлари ёки ташкилотларининг мансабдор шахсларига нисбатан дастлаб қўлланилган суд жаримасини оширилган миқдорда қўллаш.

Фарғона вилоят маъмурий судининг судья катта ёрдамчиси М.Усмонова

Фарғона вилоят маъмурий судининг бош консультанти Р.Шукуров

ҲАРАКАТЛАР СТРАТЕГИЯСИДАН – ТАРАҚҚИЁТ СТРАТЕГИЯСИ САРИ 

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январь кунги “2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги ПФ-60-сонли Фармони қабул қилинди.

 «Ҳаракатлар стратегиясидан – Тараққиёт стратегияси сари» тамойили асосида аҳоли фаровонлигини янада юксалтириш, иқтисод тармоқларини трансформация қилиш, инсон ҳуқуқлари ва манфаатларини сўзсиз таъминлаш, фаол фуқаролик жамиятини шакллантириш борасидаги ислоҳотларнинг устувор йўналишларини белгилаб олиш мақсадида Янги Ўзбекистоннинг 2022–2026 йилларга мўлжалланган тараққиёт стратегияси лойиҳаси ишлаб чиқилди. Мазкур лойиҳа 2021 йил 31 декабрдан 2022 йил 15 январ кунига қадар электрон платформалар орқали кенг жамоатчилик ўртасида муҳокама учун жойлаштирилди. 

Мазкур ҳужжат лойиҳасида кенг жамоатчилик, юздан ортиқ вазирлик, идора, ташкилот ва ҳокимликлар томонидан келиб тушган таклифлар ўз аксини топди.

Бу муҳим концептуал ҳужжатда «Ҳаракатлар стратегиясидан – Тараққиёт стратегияси сари» деган тамойил асосий ғоя ва бош мезон сифатида танлаб олинди.

Тараққиёт стратегиясида мамлакатниривожлантиришнинг:

1. Инсон қадрини юксалтириш ва эркинфуқаролик жамиятини янада ривожлантиришорқали халқпарвар давлат барпо этиш.

2. Мамлакатимизда адолат ва қонунустуворлиги тамойилларини тараққиётнинг энгасосий ва зарур шартига айлантириш.

3. Миллий иқтисодиётни ривожлантириш, унинг ўсиш суръатларини замон талабларидаражасида таъминлаш.

4. Адолатли ижтимоий сиёсат юритиш, инсонкапиталини ривожлантириш.

5. Тараққиётни таъминлаш, ушбу соҳанитубдан ислоҳ этиш ва янги босқичга олиб чиқиш.

6. Умумбашарий муаммоларга миллийманфаатлардан келиб чиққан ҳолда ечим топиш.

7. Мамлакатимиз хавфсизлиги ва мудофаасалоҳиятини кучайтириш, очиқ ва прагматик, фаолташқи сиёсат олиб бориш каби 7 та устуворйўналиши доирасида 100 та мақсадга эришишназарда тутилди.

Дастурга кўра, 2026 йилгача эҳтиёжманд аҳолиижтимоий нафақа ва моддий ёрдам билан тўлиққамраб олинади. 

Жорий йил 1 апрелдан эса ҚорақалпоғистонРеспубликаси ва Хоразм вилоятида 1−4-синф ўқувчилари бепул овқат (нонушта ёки тушлик) билан таъминланади.

2023 йил 1 январдан пенсияни ҳисоб-китобқилишда иш ҳақининг максимал миқдори пенсияниҳисоблаш базавий миқдорининг 10 баробаридан 12 баробаригача оширилади.

Дастурга мувофиқ, иқтисодиётбарқарорлигини таъминлаш доирасида 2022 йилдаинфляцияни 9 фоизгача ва 2023 йилда 5 фоиз вафискал тақчилликни 3 фоизгача пасайтиришчоралари кўрилади. 2026 йил якунигача банк активларида хусусий сектор улуши 60 фоизгачачиқарилади.

2023 йилдан қўшилган қиймат солиғи 12 фоизгача ва банк, молия ва телекоммуникация кабитадбиркорлик учун фойда солиғи 15 фоизгачатуширилади.

2026 йилгача энергия самарадорлиги 20 фоизгаоширилади ва ҳавога чиқариладиган зарарли газлар10 фоизга қисқартирилади.

Шароити «оғир» бўлган ҳудудларда 2025 йил 1 январгача янги тадбиркорлар учун айланмаданолинадиган солиқ 1 фоиз, ер солиғи, мол-мулксолиғи ҳисобланган суммадан 1 фоиз ставкадатўлаш тизими жорий этилади.

2025 йил 1 июлдан тадбиркорликка оид барчамажбурий талаблар ягона электрон реестри ишгатуширилади.

2022 йил 1 апрелгача лицензия ва бошқарухсат этувчи ҳужжатларни олишсоддалаштирилади. Жумладан, муайян фаолиятбилан кўчма тартибда, автотранспорт орқалишуғулланиш имконияти яратилади.

25 дан ортиқ фаолият тури бўйичамонополиялар (суюлтирилган газ етказиб, нефть маҳсулотларини сақлаш ва бошқалар) тугатилади.

Ҳар бир мақсаднинг амалга оширилиш жараёни аҳоли томонидан доимий равишда кузатиб борилишини таъминлаш мақсадида электрон платформалар ишга туширилиши кўзда тутилган ва мунтазам такомиллаштириб борилади.

Хулоса ўрнида шуни айтиш лозимки, Тараққиёт стратегиясида белгиланган мақсадларни тўлақонли амалга оширишда барчамиздан мустаҳкам ирода ва қатъий интизом, бор имкониятларни тўла сафарбар қилиш талаб этилади. Албатта, бунда ҳар биримиз фаол бўлишимиз, бир куч, бир қудрат бўлиб Янги Ўзбекистонни барпо этишда ўз ҳиссамизни қўшишимиз лозим.

Фарғона вилоят маъмурий суди бош мутахассислари М.Ахмедов, Р.Шукуров

Skip to content